حقوق جزا و جرم شناسی
مهرداد ره نورد واقف؛ سیددرید موسوی مجاب؛ محمد فرجیها
چکیده
زندان محیطی است که زندانیان در شرایطی مشحون از روابط قدرت، هنوز منطقی رفتار می‌کنند؛ از این رو، نمی توان گفت زندانیان خشونت را برای لذت بردن از خشونت انجام می‌دهند. در واقع انتخاب رویکرد خشونت برای خشونت در تحلیل و تبیین خشونت زندان نادرست است. خشونت زندان، منطق خاص خود را دارد و از مناسبات عقلانیت پیروی می‌کند. اما چگونه خشونت ورزیدن ...
بیشتر
زندان محیطی است که زندانیان در شرایطی مشحون از روابط قدرت، هنوز منطقی رفتار می‌کنند؛ از این رو، نمی توان گفت زندانیان خشونت را برای لذت بردن از خشونت انجام می‌دهند. در واقع انتخاب رویکرد خشونت برای خشونت در تحلیل و تبیین خشونت زندان نادرست است. خشونت زندان، منطق خاص خود را دارد و از مناسبات عقلانیت پیروی می‌کند. اما چگونه خشونت ورزیدن را می‌توان در چارچوب رفتار عقلانی تبیین کرد؟ پاسخ این پرسش را باید در فرهنگ زندان جستجو کرد. این فرهنگ زندان است که رفتار منطقی و غیرمنطقی را ترسیم می‌کند. پرسش مقاله حاضر آن است که نقش فرهنگ در تنظیم خشونت در زندان چیست و تأثیر فرهنگ بر جریان‌سازی خشونت چگونه است؟ برای پاسخگویی به پرسش مقاله، از روش‌های کیفی و به طور خاص مصاحبه‌ی عمیق با 15 نفر از زندانیان سه زندان یکی از استان‌های شمالی کشور استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد پیش‌فرض‌های فرهنگی بازتولید شده در فرهنگ زندان، در مجموع موجب شکل‌گیری ذهنیت مصونیت‌یابی از طریق توسل به خشونت می‌شوند. زندانیان به این درک فرهنگی می‌رسند که برای بزه‌دیده نشدن درون زندان، باید به خشونت متوسل شوند. زندانیان معروف به زندانیان سفت، زندانیانی محسوب می‌شوند که در برابر کوچک‌ترین بی‌احترامی، شدیدترین واکنش را نشان می‌دهند و در صورت مورد تعرض قرار گرفتن نه تنها به خوبی مقاومت می‌کنند، بلکه حتما انتقام تعرض را خواهند گرفت. این زندانیان، هر اختلافی را به صورت نبردی حیاتی برای تعیین برنده می‌بینند و از نگاه آنان، نتیجه‌ی این نبرد، تأثیر زیادی در کم یا زیاد شدن احتمال بزه‌دیدگی‌های آتی آنان دارد. همچنین زندانی سفت در هر اختلافی اولین گزینه‌ی حل اختلاف را متوسل شدن به خشونت می‌داند. او اساسا نمی‌تواند و نباید به گزینه‌های دیگری بیندیشد. در مقابل، زندانیان نرم، زندانیانی هستند که مطابق این الگوی فرهنگ زندان رفتار نمی‌کنند و دائم در معرض بزه‌دیدگی‌های شدید هستند.
